کد مطلب:39690 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اهل بيت

اجمالي از زندگاني علي (ع ) و اشاره اي به شخصيت روحاني و مقام علمي او .

امـام عـلـي (ع ) در يـكي از سالهاي پيش از بعثت متولد شد پدرش بزرگ و سرور طايفه بني هاشم حضرت ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم بود و مادرش فاطمه بنت اسدفرزند هاشم . عـلـي (ع ) از آغـاز تـحـت كفالت پيغمبر قرار داشت و در دامن پر مهرش پرورش يافت تااينكه آن حـضرت به نبوت مبعوث گرديد علي (ع ) هنوز به سن بلوغ نرسيده بود كه به پيغمبر اسلام ايمان آورد و پيغمبر نيز ايمان او را به احسن وجه پذيرفت . رسول گرامي اسلام جلوتر در ميان انبوه مردم اعلام كرده بود كه : هر كس براي نخستين بار به او ايمان بياورد , خليفه و جانشين او خواهد بود , بدين ترتيب خلافت و وصايت براي علي عليه السلام مسلم و قطعي شد . علي (ع ) در تمام مراحل زندگاني پيش از هجرت و پس از آن و حتي تا رحلت پيغمبرمانند سايه او را دنـبـال مـي كـرد و آخرين فردي بود كه از پيغمبر جدا شد ( در آن هنگام كه با دو دست خويش جسم پاك و پاكيزه رسول خدا را در دل خاك پنهان كرد ) . عـلـي (ع ) تـنـهـا مـحرم اسرار پيغمبر بود و در خلوت و جلوتش همراه وي بود , اوخطيب ترين , سـخنورترين , فصيحترين عرب و دانشمندترين افراد امت اسلامي پس ازحضرت محمد (ص ) بود كه خود فرمود : علمني رسول اللّه الف باب من العلم ينفتح من كل باب الف باب (1) يعني رسول خدا هزار نوع دانش به من آموخت كه از هر يك هزار باب گشوده مي شود . او پـرهـيـزگارترين , زاهدترين و بي ميل ترين مردم نسبت به دنيا بود , به ضعفا وكودكان يتيم و بي سرپرست بسيار روف و مهربان بود . او نـسبت به تهيدستان و مستمندان دلي نازك و قلبي آكنده از مهر و صفا داشت , خوددر شكل و صـورت آنـها ميزيست حتي در آن روزگار كه كرسي خلافت اسلامي و سرير قدرت وحكومت در ظاهر نيز براي او مسلم شد , باز روش و سيره اش همين بود و ابدا تغييري در آن نداد . او يـگـانـه مـرد شـجاع و نيرومندي بود كه تاريخ نظيرش را نشان نداده است و در پرتوشمشير او پايه هاي دين استوار گرديد . علي (ع ) در راه خدا بسيار سختگير و بي گذشت بود . هرگز از حقي نميگذشت و به باطلي نميگرائيد . مـقـصـود مـا از طرح اين مطالب ثناگوئي و بيان فضايل و مناقب نيست بخدا قسم امام علي (ع ) مـقـيـاسـي اسـت كـه بـايد فضايل با او سنجيده شود و ميزاني است كه اعمال وكردارها بواسطه رفتارهاي او , بايستي مورد ارزيابي قرار بگيرد . علاوه بر اين بحث فلسفي بايد از هر نوع مديحه سرائي اشخاص و يا قدح و تعبير ايشان بركنار باشد وانگهي ما در اين رساله هرگز هدف مذهبي نداريم بلكه تنها هدف ومقصدمان از اشاره كردن به گـوشـه اي از فـضـايـل عـلي (ع ) است كه خواننده عزيز مجموعه صفات او را از ديدگاه رواني و اخلاقي در مد نظر خويش قرار دهد و پس از مقايسه بين آنها , اين نتيجه را بگيرد كه آن بزرگوار تـمام صفات كمال انساني را از لحاظجسم و روح دارا بوده و با كليه وجود با ارزشش براي درك و پـذيـرش حـقـيقت كاملاآمادگي داشته است و اين آخرين شرط ورود به مسائل فلسفي خصوصا فـلـسـفه الهي است وشخصي كه اينگونه مباحث را مطرح مي سازد , بايستي حائز چنين شرايطي باشد . چون مباحث فلسفه الهي فردي لازم دارد كه بتواند نظر عاليش به مسائل آن برسد وسينه گشاده و وسيعش براي نگهداري آنها گنجايش داشته باشد تا آن همه ذخايرارزنده فكري را در خود نگاه بدارد و ضمن آموزش با بيان شيوا و رسايش منتشرسازد . از شـگفتيهاي زندگاني علي (ع ) اين است كه او تمام ملكات پسنديده و صفات عاليه انساني را در آخرين درجه كمال دارا بود . عـلـي (ع ) پيشوا به معناي واقعي كلمه و رهبر لايق در تمام شئون مادي و معنوي است و بر خلاف آنچه كه نوابغ روزگار و مردان فوق العاده را مي يابيم , علي (ع ) در باب هر فضيلت و در هر هدف عالي بشري نمونه بارز و فرد اكمل محسوب مي گردد . غالبا اگر شخصي شجاع , نيرومند و داراي ابهت و عظمت و حوادث ترسناك و هراس انگيز و روبرو شـدن بـا قـهرمانان چيره دست او را نترساند , چنين شخصي از لحاظفكري و تدبير امور , دستش كوتاه و دلش از رحم و مروت دور مي باشد . و اگـر فـردي بـسـيـار عـابد , زاهد و پرهيزگار باشد و در زهد و عبادت به درجه اعلي برسد و با بـصيرت و دقت تمام تن و روان خويش را رياضت دهد و به عبادتهاي جانكاه و توان فرسا بپردازد , نوعا همچون فردي در امر كشورداري و سياست و اداره امورملت پياده و عاجز و وامانده خواهد بود و قـادر به تشخيص خيرانديشي و تميز آن ازخيانت و فريبكاري نبوده و به طرق چاره جوئي دقيق واقف نخواهد بود . و به همين ترتيب است ساير كمالات نفساني و خصلتهاي بشري كه اگر فردي در يك جنبه سرآمد بـاشـد , از ديـگـر لـحـاظ ضـعـيـف خواهد بود و اين بدان علت است كه نفس انسان داراي نيرو و اسـتـعـدادي اسـت كـه اگـر به سوي يك هدف مصروف شود , ديگر خواسته هاي او رو به ضعف و سـستي خواهد گذاشت و اگر اين نيرو تقسيم گردد و براي هر هدف ومقصودي مقداري نيرو و استعداد صرف شود , جملگي ناقص و ناتمام خواهد بود . در قـرآن كـريـم گويد : ما جعل اللّه لرجل من قلبين في جوفه (1) يعني خدا دراندرون انسان بيش از يك دل قرار نداده است . ليكن علي (ع ) بي تامل و انديشه پا در عرصه حيات نگذاشته و زمام نفس خويش را به دست هوي و خواهشهاي نفساني نداده بود تا هر چه آن بخواهد برگزيند و در آنچه كه بخواهد تصرف نمايد . بلكه علي (ع ) را يك كشش روحاني و يك جنبه الهي احاطه كرده بود و در نتيجه همه چيز جز خدا را از ياد برده بود . او تـمـام نـيازمنديهاي مادي بشري را كه بسوي نفس و خواسته هاي آن مي كشاند كنارگذاشته و كليه علائق مادي را كه بسوي لذات و شهوات سوق مي دهند , از خود دورساخته بود لذا راهي جز راه حق برايش باقي نمانده بود و هدفي غير از خود حقيقت وواقعيت در نظر او جلوه اي نداشت . و هـمين نكته اساسي بود كه موقعيت او را در برابر هر پيش آمد و موضوعي , روشن ميساخت و به هنگام وجود عوامل و علل گوناگون او را به طرف حق و واقعيت راهنمائي مي كرد . (3)و ايـن مـعـنـا بـا مـلاحـظـه تـاريـخ زندگاني و سيره آن حضرت كه بدست ما رسيده است , كاملاروشن مي گردد و سخناني كه از آن بزرگوار در زمينه هاي مختلف براي ما به ميراث مانده , اين حقيقت را واضح و آشكار مي سازد . ايـن كـلام توحيدي و عرفاني از سخنان علي (ع ) است : ما رايت شيئا الا و رايت اللّه قبله , يعني چيزي را نديدم مگر اينكه جلوتر خدا در نظرم متجلي گرديد . و هـم او بـود كـه فرمود : لو كشف الغطاء ما ازددت يقينا (4) يعني هرگاه پرده ها از روي اسرار خلقت بيافتد بر يقين من چيزي افزوده نمي شود . اين دو كلام از نقطه نظر فلسفي از جامعترين سخنان و شگفت انگيزترين بيانات است و جز از علي (ع ) سابقه ندارد همان علي كه پيامبر درباره اش فرمود : لا تلومواعليا فانه ممسوس في اللّه (5) يعني علي را سرزنش و نكوهش نكنيد او فاني در خدااست . و بـاز فـرمـود : علي مع الحق و الحق مع علي (6) علي همراه حقيقت و حقيقت هميشه همراه علي است . ما نيازي به توضيح نداريم كه همچون صفت و خصوصيت يعني همراه و ملازم حق و حقيقت بودن , رسـاتـريـن و نـزديكترين وسيله براي رسيدن به معارف حقه و علوم حقيقي ويگانه راه اطلاع بر فلسفه الهي است .

---

بررسي هاي اسلامي
طباطبائي - سيد محمد حسين 1 - مـراجـعـه شود به كتاب احقاق الحق آراسته به تعليقات و اضافات و مقدماتي ازحضرت آيه اللّه سـيـد شـهاب الدين نجفي دام ظله جلد 6 صفحه 40 الا اينكه حديث منقول در آن جا چنين است 000 يفتح كل باب الف باب به جاي ينفتح من كل باب الف ب